Polska literatura XIX wieku jest plonem doświadczeń, które zostały wyniesione z powstania listopadowego i styczniowego. Były to największe zrywy narodowowyzwoleńcze podjęte w Polsce w XIX wieku. Wybitni pisarze epoki – Prus, Sienkiewicz, Kraszewski – tworzyli w bardzo trudnym dla Polski okresie. Na własne oczy widzieli jak naród jest zniemczany i rusyfikowany.
Bolesław Prus
Naprawdę nazywał się Aleksander Głowacki. Urodził się w roku 1847 w Hrubieszowie. Bardzo wcześnie stracił oboje rodziców. Jego wychowaniem zajęła się ciotka Domicella Olszewska. Prus brał udział w powstaniu styczniowym, więziony był w lubelskim więzieniu. Prawdopodobnie z braku pieniędzy nie ukończył studiów. Działalnością literacką zajął się bardzo wcześnie – na studiach pisał humoreski, które ukazywały się w „Kurierze Świątecznym”. Popularność przyniosły mu publikowane na łamach „Kuriera Warszawskiego” „Kroniki tygodniowe”. W gazecie tej drukował także swoją największą powieść – „Lalkę”.
Henryk Sienkiewicz
Bardzo rzadko się zdarza, aby pisarz już za życia okrył się sławą nie tylko w kraju, ale także za granicą. Sławę przyniosły mu głównie powieści historyczne: „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”, „Krzyżacy”. W 1896 roku ukazała się drukiem jego powieść „Quo vadis”. Bardzo szybko zdobyła ona popularność poza krajem. W 1905 roku Henryk Sienkiewicz otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. H. Sienkiewicz był nie tylko doskonałym pisarzem, ale także dobrym człowiekiem. Pomagał między innymi Stanisława Witkiewiczowi, kiedy ten głodował podczas pobytu w Monachium.
Józef Ignacy Kraszewski
Uważany jest za najbardziej płodnego polskiego pisarza. Jego dorobek literacki jest ogromny. Trudno wymienić wszystkie jego dzieła. Jest autorem między innymi cyklu złożonego z 29 powieści „Dzieje Polski”. Cykl ten otwiera „Stara baśń”. Napisał także trzyczęściowy cykl „Trylogia saska” oraz ponad 200 jeszcze innych powieści. Józef Ignacy Kraszewski żył w latach 1812-1887. 24 lata przebywał na emigracji.